مقدمه

نخ به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عناصر صنعت نساجی، نقشی حیاتی در کیفیت و ویژگی‌های نهایی پارچه‌ها دارد. اما برای انتخاب یا فروش نخ مناسب، آشنایی با مفهوم «نمره نخ» ضروری است. نمره نخ تنها یک عدد ساده نیست، بلکه نشان‌دهنده ویژگی‌هایی مانند ضخامت، وزن، ظرافت و حتی کاربرد نخ است. در این مقاله به بررسی جامع و تخصصی نمره نخ می‌پردازیم و انواع سیستم‌های نمره‌گذاری را برای فعالان صنعت نساجی تبیین می‌کنیم.

نمره نخ چیست؟

نمره نخ یا Yarn Count یک شاخص کمی برای تعیین ضخامت یا نازکی نخ است. این مفهوم به کمک واحدهای مختلفی بیان می‌شود که بر اساس سیستم‌های مستقیم یا غیرمستقیم اندازه‌گیری می‌شوند.

سیستم‌های نمره‌گذاری نخ

۱. سیستم‌های غیرمستقیم (Indirect System)

در این سیستم‌ها، نمره نخ نسبت عکس با ضخامت دارد؛ یعنی هرچه عدد نمره بالاتر باشد، نخ نازک‌تر است. این سیستم بیشتر برای الیاف طبیعی (مانند پنبه) کاربرد دارد.

رایج‌ترین واحدها:

• نمره انگلیسی (Ne): تعداد رشته نخ ۸۴۰ یاردی در یک پوند.

• نمره متریک (Nm): تعداد متر نخ در هر گرم وزن.

محاسبه نمره نخ

به عنوان مثال اگر ۱۰۰ متر از نخ یک لای پنبه ۵ گرم برآورد شود با تقسیم ۱۰۰ بر ۵، عدد ۲۰ بدست می آید. یعنی نمره ی نخ ۲۰ می باشد. با این محاسبه در می یابیم که هر چه نمره نخ بیشتر باشد، ضخامت آن کمتر می شود. یعنی نخ با نمره ۱۰ ضخیم تر از همان نخ با نمره ۲۰ است.

۲. سیستم‌های مستقیم (Direct System)

در این سیستم‌ها، نمره نخ مستقیماً با ضخامت آن رابطه دارد؛ یعنی عدد بزرگ‌تر، به معنی نخ ضخیم‌تر است.

رایج‌ترین واحدها:

• دنییر (Denier): وزن ۹۰۰۰ متر نخ بر حسب گرم.

• تکست (Tex): وزن ۱۰۰۰ متر نخ بر حسب گرم.

• دسیتکس (dtex): وزن ۱۰،۰۰۰ متر نخ بر حسب گرم.

این سیستم‌ها بیشتر در الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر و نایلون کاربرد دارند.

تفاوت نمره نخ و تاب نخ

یکی از اشتباهات رایج، یکسان‌پنداشتن نمره نخ با تاب نخ (Twist) است. نمره نخ به ضخامت اشاره دارد، درحالی‌که تاب نخ به میزان پیچ‌خوردگی الیاف در طول مشخصی از نخ گفته می‌شود.

تعداد لای نخ و نسبت با نمره نخ

حال این مقادیر به صورت نسبت می آید یعنی ۱/۳۰ یا ۲/۴۰. عدد ۱یا ۲ در حقیقت تعداد لای نخ محسوب می گردد. یعنی نخ یک لا با نمره ۳۰یا نخ دولا با نمره ی ۴۰. در اینجا مسلما ۱/۴۰ نازک تر از ۲/۴۰ است چون ۲ نخ با یک نمره به هم تابیده شده. با این تعبیر، نتیجه می گیریم که با تقسیم نمره به تعداد لای نخ، می توان ضخامت آن را بدست آورد. یعنی ضخامت ۲/۴۰ تقریبا برابری می کند با نخ ۱/۲۰. 

چرا نمره نخ برای شما مهم است؟

• برای تولیدکنندگان: تعیین صحیح نمره نخ، تضمین‌کننده کیفیت نهایی پارچه و کاربرد صحیح آن در تولید است.

• برای فروشندگان: آگاهی از نمره نخ، امکان ارائه مشاوره بهتر به مشتریان را فراهم می‌کند.

• برای مصرف‌کنندگان: انتخاب صحیح پارچه با توجه به نمره نخ، تجربه بهتری در استفاده فراهم می‌کند؛ از لباس سبک تابستانی گرفته تا پارچه‌های مقاوم صنعتی.

مثال‌هایی از کاربردهای عملی

چطور نمره نخ مناسب انتخاب کنیم؟

برای انتخاب صحیح نمره نخ، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• نوع محصول نهایی (لباس، پارچه صنعتی، رومبلی و...)

• ویژگی مورد انتظار (نرمی، استحکام، سبکی)

• ماشین‌آلات تولیدی شما

• سیستم مورد استفاده در بازار هدف (مثلاً Denier در آسیا، Ne در اروپا)

نمره نخ در بازار نساجی ایران

در مارکت‌پلیس بازار نساجی ایران، می‌توانید به‌راحتی انواع نخ با نمره‌های مختلف را مقایسه و با فروشندگان تخصصی تماس بگیرید. برای تولیدکنندگان تازه‌کار، فیلتر انتخاب نمره نخ در صفحه محصول به تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.

🔗مقالات مرتبط را از دست ندهید:

📄 معرفی انواع نخ پلی استر و تفاوت آن ها

📄راهنمای خرید نخ مناسب برای تولیدکنندگان پوشاک

📄 Yarn Count Guide (Textile School)

نتیجه‌گیری

شناخت نمره نخ، یکی از پایه‌های فهم فنی در نساجی است. چه خریدار، چه فروشنده و چه تولیدکننده باشید، آگاهی از نمره نخ شما را در انتخاب بهتر، بهینه‌سازی تولید و افزایش کیفیت یاری می‌کند.