0
  1. مجله بازار نساجی ایران
  2. معرفی ارقام الیاف بلند پنبه در ایران

معرفی ارقام الیاف بلند پنبه در ایران

 

مقدمه

سابقۀ ورود و معرفی گونۀ الیاف بلند پنبه در ایران به بیش از 40 سال می رسد. در طول سال ها تحقیق و بررسی چندین رقم بعنوان ارقام سازگار به شرایط ا یران شناسایی و تولید شده اند که بدلیل محدود بـودن تعـداد منـاطق قابـل کـشت، وجـود محصولات رقیب در مناطق قابل کشت و همچنین عدم استقبال بخش صنعت، به مرحلۀ تولید تجـاري در سـطوح وسـیع نرسیده اند. مشخصات کمی، کیفی و زراعی تعدادي از ارقام الیاف بلند پنبه با سازگاري عمومی به شرایط اقلیمی ایران به شرح زیر است :

 - 1 رقم دکتر عمومی: رقم دکتر عمومی از گروه پنبه هاي الیاف بلند است که داراي الیاف ظریف و مستحکم است .این رقم در سال 1350 از تودة ژنتیکی دو رقم مراکشی بنام هاي تادلا- 6 و تادلا – 9 سلکسیون شدند و پس از تایید برتري خصوصیات کمی و کیفی، در سال 1359 به پاس تجلیل از خدمات شایسته مر حوم دکتر مهدي عمـومی محقـق ارزنـد ة تحقیقات پنبه ایران نامگذاري و جایگزین رقم گیزا - 31 گردید. این رقم مانند ارقام دیگر گونه G. barbadense.Lداراي رشد زیادي است و ارتفاع آن به 140 تا 190 سانتیمتر می رسد. داراي شاخه هاي جانبی بلند است رنگ ها گلبرگ زرد تنــد و در انتهــاي هــر گلبــرگ داراي لکــه داغ ارغــوانی رنــگ اســت. طــول دمگــل هــا در ایــن گونــه بلنــدتر از سایرگونه هاست. تعداد خال روي قسمت هاي هوائی گیاه فراوان است و باعث مقاومت این رقم به آفات مکنده می شـود . از طرف دیگر برگ ها بسیار درشت و سایه دار بوده و پناهگاه مناسبی براي آفات مکنده سایه دوست محسوب می شـوند . وزن قوزه ها در این رقم حدود 4 گرم و وزن 100 دانه آن 12 تا /5 12 گرم است.  هر قوزه داراي 3 - 4 خانـه مـی باشـد و رسیدگی قوزه ها به مرور و در مدت زمان نسبت طولانی انجام می گیرد. رقمی نسبتاً مقاوم به شـوري، متحمـل بـه بیمـاري بوته میري و با ریشه عمیق است. میزان کیل الیاف این رقم 30 درصد است و با توجه به پایین بـودن درصـد کیـل، میـزان محلوج رقم دکتر عمومی نسبت به سایر ارقام تجارتی آپلند پائینتر و حدود 600 کیلوگرم در هکتار مـی باشـد . ویژگـی کیفیت الیاف در این رقم بلندي طول آن است که این رقم را از سـایر ارقـام تجـارتی متمـایز مـی کنـد. ازالیـاف بلنـد و مستحکم آن با ظرافت بسیار خوب ظریف ترین نخ ها ولطیف ترین و گران بهاترین پارچه ها تولید می شود. میزان کـرك یا لینتر در دانه این ارقام بسیار کم و حدود 4 تا 5 درصد می باشد. از این رو رنگ طبیعـی دانـه درایـن رقـم قهـوه اي تیـره است. در واقع پوسته بذر کاملاً مشخص و میزان کمی کرك در ابتدا و انتهاي بذر قرار دارد.

محصول الیاف (کیلوگرم در هکتار )

820

وزن قوزه                                    

9/3

درصد کیل                                             

30%

استحکام(g/tex) ( استلومتر)

4/24

طول الیاف (میلیمتر)

34

کشش (%)

10

) µg/inch 2) ظرافت

2/3

 

 

 

 -2 گیزا: یک رقم مصري است که در کشور مصر با عناوین مختلف مانند گیزا - 45، گیـزا - 65، گیـزا - 73، گیـزا - 86، گیزا - 88 و غیره بصورت تجاري مورد کشت قرار گرفته است. در ایران گیزا - 31 در دهۀ 1340 وارد کشور شـد و پس از طی مراحل قانونی و بررسی قرنطینه اي وارد آزمایشات بررسی عملکرد شد و بـر اسـاس نتـایج مطالعـات انجـام شده، این رقم براي کشت در مناطق جیرفت، خوزستان و بخش هایی از هرمزگان معرفی گردید . این رقم تـا سـال 1359 که رقم دکترعمومی بعنوان رقم جد ید معرفی شد، در منطقه جیرفت مورد کشت قرار گرفت. رنگ گل زرد با لکـه داغ ارغوانی، رنگ دانۀ گرده زرد، دمگل بلند، شاخه بندي نسبتاً باز، رنگ برگ ها سبز تیره با دمبرگ هاي بلند و گلانـدهاي گوسیپولی مشخص در سطح قوزه و اندام هاي رویشی می باشد.

 


محصول الیاف (کیلوگرم در هکتار )

774

وزن قوزه

3/5

درصد کیل

30

استحکام (HVI) ( g/tex)

4/28

طول الیاف (میلیمتر)

34

کشش (%)

5/8

ظرافت µg/inch 2)  )

5/3

 

 



3- ترمز - 14: یکی از ارقام تجاريG. barbadense L. وارداتی از کشور ازبکستان است. تیپ مصري، نسبتاً پاکوتـاه، روز خنثی، با تیپ بسته (کلاستر) و نسبتاً زودرس است. در مقایسه بـا سـایر ارقـام الیـاف بلنـد موجـود در کـشور، میـزان خشکیدگی قوزه در آن بیشتر است . وزن قوزه آنها 2/3  تا 4/1گرم متغیر اسـت و درصـد کیـل آنهـا 28 تـا 35 درصـد و طول الیاف آنها 32 تا 40 میلیمتر متغیر است .

محصول الیاف (کیلوگرم در هکتار )

720

وزن قوزه                                    

4/3

درصد کیل                                             

8/29

استحکام(g/tex) (استلومتر)

28

طول الیاف (میلیمتر)

3/33

کشش (%)

3/8

ظرافت µg/inch 2)  )

5/3

 

 

 

4-  باربادنز - 5595 (و باربادنز 1518): منشاء این رقم از آمریکا است. داراي الیـاف ظریـف، مـستحکم و کیفیـت ریسندگی عالی است. همانند سایر ارقام گونۀ G. barbadense L.دیررس، با برگ هاي بزرگ و با دمبرگ و دمگل هـاي نسبتاً بلند (در مقایسه با ارقام آپلند) هستند. داراي شاخه هاي بلند و با زاویۀ باز هستند. قوزه ها کشیده و نوك تیز، و تـوان قوزه دهی این رقم در شرایط مناسب بسیار بالاست، ولی بـه لحـاظ پـایین بـودن درصـد کیـل و وزن قـوزه، عملکـرد آن اختلاف چندان معنی داري با سایر ارقام الیاف بلند نشان نمی دهد.


محصول الیاف (کیلوگرم در هکتار )

690

وزن قوزه                                    

4/3

درصد کیل                                             

29/7

استحکام(g/tex) (استلومتر)

27/8

طول الیاف (میلیمتر)

33/5

کشش (%)

8/4

ظرافت µg/inch 2)  )

3/2

 

 

 


توصیه هاي زراعی کاشت ارقام الیاف بلند در ایران

بهترین تاریخ کاشت ارقام الیاف بلند در مناطق جنوبی ایران (جیرفـت و خوزسـتان) 20 اسـفند تـا 20 فـروردین بـوده و تأخیر درکاشت، موجبات بد سبزي و مواجه شدن دورة رشد بوته هاي جوان با تنش گرمـا را بـه همـراه دارد. بـذور ارقـام الیاف بلند کم کرك هستند و غالباً نیازي به کركزدائی با اسید سولفوریک نمی باشد . مقدار 15 تا 20 کیلوگرم بذر براي کشت مکانیزه و با الگوي کاشت 30 80 سانتیمتر مناسب است. ضدعفونی بذر با سموم قارچ کش و حشره کـش بـراي مبارزه با بیماري ها و آفات اول فصل مثل ریزوکتونیا و تریپس ضروري است.

نگارنده: عمران علیشاه

عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات پنبه کشور

آب و پساب در صنعت نساجی

مدیر سیستم

خواندن بعدی